Rozrachunki i transakcje z jednostkami powiązanymi

Ustawa o rachunkowości zobowiązuje jednostki do zaprezentowania sald i transakcji oraz stosownych ujawnień w informacji dodatkowej w podziale na jednostki powiązane oraz pozostałe.

Obecne brzmienie przepisów sprawia, że czasem podmioty powiązane, w potocznym rozumieniu tego pojęcia, w sprawozdaniu finansowym są wykazywane jako jednostki pozostałe.

Terminologia z ustawy o rachunkowości

W świetle przepisów zawartych w art. 3 pkt 34–44 ustawy o rachunkowości, jednostki powiązane to dwie lub więcej jednostek wchodzących w skład danej grupy kapitałowej, która, z kolei, została określona jako jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi. W praktyce oznacza to, że podmiotami powiązanymi mogą być spółka-matka wraz z jej spółkami-córkami (układ pionowy) lub spółki-siostry zależne od tej samej spółki-matki (układ poziomy). Słowo „spółka" pojawia się nieprzypadkowo – przyglądając się bliżej ustawowym definicjom jednostki dominującej i jednostki zależnej, warto zwrócić uwagę na dwa elementy. Po pierwsze, w myśl ustawy o rachunkowości, jednostkami powiązanymi mogą być jedynie spółki handlowe (w tym również utworzone i działające zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego) oraz przedsiębiorstwa państwowe.

Uwaga!

Do celów rachunkowych nie uważa się za jednostki powiązane spółek prawa handlowego należących do tego samego właściciela – osoby fizycznej (por. Przykład 2.).

Po drugie, istotnym elementem definicji „jednostki...